1. Mutlak Butlan
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 145. maddesinde evliliğin mutlak butlanla batıl olması hali düzenlenmiştir.
· Eşler birinin evlenme sırasında evli olması
· Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması
· Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması
· Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması
hallerinden birisinin bulunması halinde evlilik mutlak butlanla batıl olacaktır. Mutlak butlan davası Cumhuriyet Savcısı tarafından re’sen açılır. Bu dava ilgilisi olan herkes tarafından da açılabilecektir.
Ayırt etme gücünün sonradan kazanılması veya akıl hastalığının iyileşmiş olması durumlarında mutlak butlan davasını yalnız ayırt etme gücünü sonradan kazanan veya akıl hastalığı iyileşen eş açabilir.
Evliyken yeniden evlenen bir kimsenin önceki evliliği mutlak butlan kararı verilmeden önce sona ermişse ve ikinci evlenmede diğer eş iyiniyetli ise, bu evlenmenin butlanına karar verilemez. (TMK Madde 147)
Evliğin mutlak butlan sebebiyle iptali davası her zaman açılabilir, hak düşürücü süreye tabi değildir.
2. Nisbi Butlan
Evlenme sırasında geçici bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun olan eş evlenmenin iptalini talep edebilir. (TMK Madde 148)
Ayrıca aşağıdaki hallerde de nisbi butlan sebebiyle evlenmenin iptali istenebilir:
· Evlenmeyi hiç istemediği veya evlendiği kişiyle evlenmeyi düşünmediği halde yanılarak bu evlenmeye razı olmuşsa
· Eşinde bulunmaması, onunla birlikte yaşamayı kendisi için çekilmez bir duruma sokacak derecede önemli bir nitelikte yanılarak evlenmişse
· Eşinin namus ve onuru hakkında doğrudan doğruya onun tarafından veya onun bilgisi altında bir başkası tarafından aldatılarak evlenmeye razı olmuşsa
· Davacının veya alt soyunun sağlığı için ağır tehlike oluşturan bir hastalık kendisinden gizlenmişse
· Kendisinin veya yakınlarından birinin hayatı, sağlığı veya namus ve onuruna yönelik pek yakın ve ağır bir tehlike ile korkutularak evlenmeye razı edilmişse
Nisbi butlan halinde evliliğin iptali davasını açma hakkı iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak altı ay ve her halde evlenmenin üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
Küçük veya kısıtlı yasal temsilcisinin izni olmadan evlenirse izni alınmayan yasal temsilci evlenmenin iptalini dava edebilir. Bu suretle evlenen kimse sonradan 18 yaşını doldurmak suretiyle ergin olur, kısıtlı olmaktan çıkar veya karı gebe kalırsa evlenmenin iptaline karar verilemez.
Batıl bir evlilik ancak hakim kararıyla sona erer. Mutlak butlan halinde bile evlenme hakimin kararına kadar geçerli bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur. (TMK Madde 156)
Mahkemece butlanına karar verilen evlilikten doğan çocuklar ana ve baba iyi niyetli olmasalar bile evlilik içinde doğmuş sayılırlar. Çocuk ile ana ve baba arasındaki ilişkiye boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.
Evlenmenin butlanına karar verilirse, evlenirken iyi niyetli bulunan eş evlenme ile kazanmış olduğu kişisel durumunu korur. Eşler arasındaki mal rejiminin tasfiyesi, tazminat nafaka ve soyadı hakkında boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.
Bu şekilde eşlerden birisi talep ederse, tedbir nafakasına, yoksulluk nafakasına, iştirak nafakasına, maddi-manevi tazminata hükmedilir. Eşler başka bir mal rejimi seçmemişse edinilmiş mallara katılma rejimi tasfiyesi uygulanır.
Evliliğin iptali yönünde karar verilmesi halinde, iddet süresinde de boşanmaya ilişkin hükümler uygulanacaktır. Bu nedenle kadın, evliliğin iptali kararından itibaren üç yüz gün içerisinde başka bir adamla evlenemeyecektir.
Evlenmenin butlanını dava etme hakkı mirasçılara geçmez. Ancak mirasçılar açılmış olan bir butlan davasını sürdürebilirler. Dava sonucunda evlenme sırasında iyi niyetli olmadığı anlaşılan sağ kalan eş yasal mirasçı olamayacağı gibi, daha önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendisine sağlanan hakları da kaybeder.
Evlenmenin butlanı davasında yetki ve yargılama usulü bakımından boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır. Buna göre evliliğin butlanı davasında görevli mahkeme Aile Mahkemeleri’dir. Yetkili Mahkeme ise eşlerden birisinin ikametgahı mahkemesi veya eşlerin davadan evvel son defa altı aydan beri oturdukları yer mahkemesidir. (TMK Madde 168)
Комментарии